Özet
Yapay zeka, bilgisayarların veya robotların insan zekası gibi görme,
işitme, düşünme-karar verme ve en önemlisi kendi kendine öğrenme ve kendini
geliştirebilmesi. Düşünerek çözüm sunan bir bilgisayar, insanların çok uzun
sürede hesaplamalar yapması karşısında yapay zeka karmaşık hesaplamaları
saniyeler içinde çözmektedir. Nasıl ki bir insan karanlıkta bir köpek gölgesi
görünce köpek olduğunu saniyeler içinde algılıyorsa bunun bilgisayar tarafından
işlenmesi ve köpek olarak algılanması yapay zekanın görevidir. Bu konumuzda,
Yapay zeka’nın amacını ve iyi-kötü yönlerini araştırdık. Oracle Adaptive
Intelligent uygulamaları Başkan Yardımcısı Clive Swan, yapay zeka ve onun
otonom becerilerinin, insan faktörünü ve dolayısı ile insan hatalarını ortadan
kaldırmak için en iyi yol olduğunu belirtiyor. Yapay zeka ve onun sayısız
teknolojisinin en iyi tarafı, hataya yer vermiyor oluşu. Sektörler ve firmalar,
genellikle kayda değer bir hata payını hesaba katarak plan yapar. Zira insan
emeği ile yapılan işlerde bu tip hatalar ile karşılaşmak şaşırtıcı değildir.
Giriş
Yapay Zeka’nın Amacı; Yapay Zeka teknolojisinin ana amaçları aşağıdaki
gibidir.
-Uzmanlaşmış Sistemler Kurmak
Burada bahsi geçen
uzmanlaşmış sistemlerin, zekice davranışlar sergileyebilmesi, öğrenebilmesi,
tanıtım yapabilmesi, açıklama yapması ve kullanıcılara en geçerli tavsiyeleri
sunabilmesi gerekmektedir.
-Makinelere Zeka Kavramını Yüklemek
Bu anlayabilen,
düşünebilen, öğrenebilen ve insanlar gibi davranışlar sergileyebilen sistemler
geliştirmek amacı taşır.
-Yapay Zeka’ya Yardım Eden Unsurlar
Tanımı gereği
yapay zeka,bilgisayar bilimleri, biyoloji, psikoloji, dil bilimi, matematik ve
mühendislik temellerine sahip bir bilim ve teknoloji dalı olarak
gösterilebilir. Yapay zekanın temel güdüsü, mantıksal yaklaşım, yeni şeyler
öğrenme ve problem çözme becerisi gibi yetenekleri edinmek için, bilgisayar
fonksiyonlarını insan zekası ile bir araya getirerek geliştirmektir.
Yapay Zeka Tekniği;
Gerçek dünyadaki
bilginin garip özellikleri şu şekilde sıralanabilir;
– Boyutları hayal
edilemeyecek denli büyüktür.
– Düzenli ya da
kullanılabilir bir formatta değildir.
– Düzenli olarak
değişkenlik gösterir.
Yapay Zeka tekniği
ise, bilgiyi uygun formata getirerek, faydalı bir şekilde kullanmak olarak
tanımlanabilir.
Bu nedenle bilgi
aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
– Bilgi
kavranabilir olmalıdır.
– Hataları
düzeltebilmek için kolayca uyarlanabilmelidir.;
– Bilgi tam olmasa
bile, etkili bir şekilde kullanılabilmelidir.
Yapay Zeka Uygulamaları;
Yapay zeka birçok
alanda derin etkilere sahip bir teknolojidir. Bu alanlardan bazıları ise
aşağıda sıralandı.
– Oyun Sektörü
Yapay Zeka,
satranç ve benzeri strateji oyunarında önemli bir role sahiptir. Bu tip
oyunlarda, yapay zeka, edindiği bilgileri kullanarak birden fazla adımı
düşünebilmelidir.
– Dil Kullanabilme
Yapay Zeka,
insanların kullandıkları diller aracılığı ile diğer bilgisayarlar ile iletişim
kurabilmelidir.
– Uzmanlaşmış Sistemler
Makineler,
programlar ve bazı özel veriler ile işbirliği yaparak düşünebilen ve
tavsiyelerde bulunan birkaç uygulama bulunmaktadır. Bu uygulamalar, insanlara
uygun tavsiyeler sunarak gerekli netliği kazandırmakta faydalı olur.
– Görsel Sistemler
Bu tüpteki
sistemler, görsel verileri yakalayıp işleyerek anlamlandırabilen sistemlerdir.
Örnek olarak;
Keşif uçakları, çektikleri fotoğrafları işleyerek bölge hakkında anlamlandırıcı
veriler ortaya koyabilir.
– Konuşma Algılama
İnsanlar
tarafından kullanılan dilleri anlayabilen ve onlarla konuşabileceğiniz
sistemler bulunmaktadır. Bu sistemlerin bazıları argo kelimeleri, aksanları ve
hatta arka plandaki gürültüleri bile algılayabiliyor.
– El Yazısı Algılama
Bu tür özel
yazılımlar, ister kalemle isterseniz de tablet kalemleriyle ekrana ya da kağıda
yazılan el yazısını tanımlayabilirler. Bu sistemler harfleri tanıyarak onları
text formatına da dönüştürebilir.
Robotlar, insanlar
tarafından yaratılmış en önemli icatlardan biridir ve birden fazla görevi göz
açıp kapayıncaya kadar yapabilirler. İnsanların yerini alabilecek kadar
gelişmiş olmasalar da, iş görevleri yerine getirmeye gelince, robotlar
fazlasıyla etkili icatlar olduğu yadsınamaz.
Robotlar, insanlara
benzer bir şekilde, ışık, ısı, sıcaklık,hareket, basınç ve benzeri fiziksel
özellikleri anlamalarına yarayan sensörlerle donatılmışlardır. Tüm bunların
yanında, robotların hızlı işlemcileri ve devasa hafızaları da
bulunmaktadır.Bahsi geçen sistemlerin en başarılı özellikleri ise, bulundukları
ortama uyum sağlayabiliyor olmalarıdır.
Yapay Zeka’nın artıları;
1- Hata Azaltma:
Yapay Zeka
hataları en aza indirerer doğruya mümkün olduğunca yaklaşmamız için bize şans
sunar. Bu teknoloji, uzay araştırmaları gibi birçok çalışmada uygulanan bir
yöntemdir.
Akıllı robotlar,
bu uygulama için bilgi yüklenerek uzayı keşfe gönderilir. Bu sistemlere ev
sahipliği yapan vücutlar metal ile üretildiği için, uzay ve yaşamın imkansız
olduğu atmosferlere dayanıklıdır.
Bu robotlar öyle
bir şekilde tasarlanır ve üretilir ki, zorlu atmosferlerde ve uzay boşluğunda
etkilenmeden hareket edebilirler.
2- Zolu Keşifleri Üstlenme:
Yapay zeka ve
robot bilimi, madencilik ve diğer enerji kaynakları arama görevini üstlenmeleri
için kullanılabilir. Bunun yanı sıra, bu komplike makineler, insan sınırlarını
aşarak okyanus tabanını incelemeleri için de gönderilebilir.
Programlandıkları
şekilde hareket ederek çalışan bu robotlar, insanlara nazaran çok daha detaylı
ve yoğun bir iş temposunda çalışabilirler. Dahası, bu robotlar kolay kolay
eskimez ve görevi yarıda bırakmaz.
3- Gündelik Uygulamalar:
Otonom mantık
yürütme, öğrenme ve algılama gündelik hayatımızda sık sık karşılaştığımız
durumlardan biri oldu. Örneğin, sesli komut sistemleri Siri ve Cortana, hergün
bize yardımcı olmak için hazır bekliyor.
Ayrıca, sık sık
GPS yardımı ile uzun yolculuklara çıkarak rahat bir şekilde yolumuzu
bulabiliyoruz. Akıllı telefonlar, yapay zekayı her gün nasıl kullandığımıza en
güzel örnektir. Akıllı telefonlarımızdaki uygulamalardan biri de, mesaj ya da
başka bir şey için yazı yazarken hatalarımızı düzelterek imla kurallarına uygun
hale getiren uygulamadır. Bunlar akıllı makinelerin işleridir.
Çektiğimiz
fotoğrafları işleyen yapay zeka algoritmaları, insanların yzlerini
tanımlayarak, sosyal medya ağlarında onları etiketleyebiliyor.
Fakat yapay zeka
en fazla finans ve bankacılık sektörlerinin yardımına koşuyor. Bu sektörler
yapay zekayı, verilerinin düzenlenmesi ve kontrol edilmesi için kullanıyor.
Dolandırıcılığa karşı önlem için, akıllı kartlarda bulunan yapay zeka sistemi
devreye giriyor ve daha güvenli bir alışveriş sistemi ortaya çıkarıyor.
4- Dijital Destek:
Gelişmiş firma ve
organizasyonlar, dijital destek için oluşturdukları “avatar”lar ile iletişim
kurarak işleri için yardım alıyor. Bu firma ve organizasyonlar bu sayede
ihtiyaçları olan çalışan sayısını da azaltabiliyor.
Yapay dşünce için
duygular, dikkat dağıtıcı olmaktan ziyade rasyonel kararları etkileyen bir
faktördür. Bu tür duygulara sahip olmayan robotlar ise, mantıklı bir şekilde
düşünerek doğru kararı verebiliyor.
Duygular ruhsal
durum ile ilintilidir ve karar verme yetisini zedeleyerek insanların
etkinliğini azaltır. Akıllı makineler ile bu engel tamamen ortadan
kaldırılabiliyor.
5- Tekrar Eden Görevler:
Monoton ve tekrar
eden görevler, akıllı makineler tarafından halledilebilir. Makineler
insanlardan daha hızlı düşünebilir ve birden fazla görevi aynı anda yapabilir.
Akıllı makineler tehlikeli görevler için de iyi bir seçenek olabilir. Bu
makinelerin, insanların aksine parametreleri ayarlanabilir. Zira hızları ve
zamanlamaları hesaplanan parametrelerden ibarettir.
İnsanlar
bilgasayar oyunu oynarken ya da bir robotu kontrol ederlerken, aslında
yaptıkları yapay zeka ile etkileşime girmektir. Oynadığımız bigisyar oyununda
asıl rakip bilgisayardır. Makinenin sahip olduğu zeka, bizim hareketlerimize
verdiği cevaplardır. Bu nedenle oyun sektörü, yapay zekanın ilk akla gelen
kullanım alanıdır.
6- Tıbbi Uygulamalar:
Tıp sektöründe de
birçok yapay zeka uygulaması ile karşılaşmak mümkündür. Doktorlar hastaların
durumunu ve sağlık risklerini değerlendirmek için yapay zekaya sahip
makinelerden faydalanır. Bu makineler farklı ilaların yan etkileri konusunda
aydınlatıcı rol oynar.
Tıp çalışanları
sıklıkla yapay ameliyat simülatörleri ile eğitim alır. Bu yöntem, beynin
çalışmasını canlandırdığı için, nörolojik sıkıntıları tespit etme ve tekip
etmede büyük önem taşır.
Robotik ayrıca
zihinsel sıkıntılar yaşayan insanların da depresyondan kurtulmalarına ve aktif
olarak hayatlarını sürdürmelerine yardımcı olur. En çok bilinen yapay zeka
uygulamalarınden birisi de “radiosurgery” olarak göze çarpar. Radiosurgery,
tümörlerin alınmasında kullanılır ve işlem sırasında diğer dokuların zarar
görmesini engellemeye yardımcı olur.
7- Ara Vermeden Çalışma:
İnsanların asine
makineler sık sık ara vererek dinlenmeye ve kendilerine gelmeye ihtiyaç duymaz.
Uzun saatler çalışmaları için programlanan makineler, sıkılmadan, dikkatleri
dağılmadan ve yorulmadan çalışmaya devam ederler.
Yapay Zeka’nın Eksileri;
1- Yüksek Maliyet:
Fazlasıyla
karmaşık makineler olduğu için, yapay zeka geliştirmek oldukça maliyetli bir
iştir. Bu makinelerin tamiri ve bakımı da bir o kadar masraflıdır.
Günden güne daha
zeki olmaları gereken ve değişen ortama uyum sağlamak zorunda olan yazılımlara
sahip bu makineler, sürekli düzenlenen ve geliştirilen yazılımlar kullanır.
Sistemin çökmesi
durumunda ise, kaybolan kodları kurtarmak ve sstemi yeniden işler hale getirmek
de büyük zaman ve para isteyen bir iş olabilir.
2- İnsanları Taklit Edememe:
Zeka doğanın bir
armağanı olarak görülür. İnsanların sahip oldukları bu zekanın kopyalanıp
kopyalanmaması için ise etik bir tartışma sürmektedir.
Makinelerin
herhangi bir duygusu ya da eitk anlayışı ise yoktur. Sadece programlandıkları
işleri yapan makineler, doğru ile yanlış kavramlarına sahip değildir. Dahası,
onlara yabancı bir durumla karşılaştıklarında dahi karar veremezler. Bu gibi
durumlarda ya yanlış bir işlem yürütürler ya da tamamen dururlar.
3- Deneyimleri İle Gelişememe:
İnsanların aksine
yapay zeka deneyimlerinden ders çıkararak kendisini geliştiremez. Birçok veriye
sahip olsalar da, bu veriyi insanlardan çok daha farklı bir şekilde
kullanırlar. Makineler değişen ortamlarda, verdikleri yanıtları uyarlamaktan
acizdir.
Günümüzde
makinelerin insanların yerini alıp almayacağı ile ilgili sorularla sık
karşılaşıyoruz fakat, henüz tam bir insan gibi hareket edebilen yapay zekaya
sahip bir makine bulunmuyor. Makinelerde endişe, alaka ve benzeri kavramlar
bulunmuyor. Aidiyet ya da birlik hislerini taşımayan bu makineler, çalışkan ve
faydalı birey ile tembel birey arasındaki farkı anlamaktan yoksundur.
4- Yaratıcılık Eksikliği:
Yaratıcılık ve
hayal gücü, yapay zekanın harcı olmayan meziyetlerdir. Bu makineler size tasarımınızı
yaratmakta ve tasarlamakta yardımcı olabiliyor olsalar da, yaratıcı bir zihnin
ya da düşünebilen bir insan beyninin rakibi olmaları imkansız.
İnsanlar oldukça
hisli ve duygusal zekaya sahip varlıklardır. İnsanlar görür, duyar, düşünür ve
hisseder. İnsanların düşünceleri, makinelerin sahip olmadığı duygular ile
şekillenir. Evrimsel olarak süregelen insan beyninin sahip olduğu içgüdüsel
beceriler, makineler tarafından taklit edilemez.
5- İşsizliğe Sebep Olma İhtimali:
Makinelerin
insanların işlerini yapmaya başlaması, büyük çapta bir işsizliğe yol açabilir.
İşsizlik, sosyal
olarak istenmeyen bir durumdur. Yapacak hiçbir şeyi olmayan insanlar,
yaratıcılıklarını yıkıcı bir şekilde kullanmaya meyledebilir.
Yapay zekanın
gelişmesi hız kazandığı takdirde, insanlar gerek olmasa da makinelere bağımlı
hale gelebilir. Bu da onların yaratıcılıklarına zarar vererek tembel bireyler
olmasına yol açabilir. Dahası, insanlar yıkıcı bir yönde düşnmeye başlarlarsa,
işler çığrından çıkabilir. Yanlış ellerde kullanılması halinde, yapay zeka
insanoğlu için ciddi bir tehdit halini alabilir. Kitle imha yöntemine
dönşebilecek bu teknoloji, insanoğlunu bastırmak için de kullanılabilir.
Yukarıda bahsi
geçen tartışmalar ışığında, yapay zeka geliştirilmesi konusunda iki ana hedef
bulunmaktadır. Birincisi, yapay zekayı gelştirmek ve yaygınlaştırmak, ikincisi
ise, yapay zekanın bilinçli bir şekilde kullanılması için insanları eğitmek.
Yapay zekanın
ortaya çıkardığı riskleri tanımlamak ve bunlar üzerinden çalışmak öncelikli işlerdendir.
Programlama hataları ve siber saldırılar, dikkatli bir şekilde ele
alınmalıdır.Teknoloji firmaları ve bu endüstri, yazılımların kalitesine çok
fazla dikkat etme mecburiyetindedir. Bu dünyada yaratılan ve toplum hayatımızı,
süregelen bir zekanın ürünleridir.
Yapay zeka
insanoğlunun zekası için hem geliştirici bir etken hem de onu güçsüz kılan bir
girdi olabilir. Bu nedenle, yapay zekayı bize faydalı olacak haliyle kullanmayı
sürdürdüğümüz müddetçe, insanlığın gelişmesine katkı sağlayacak bir teknoloji
olduğu düşünülüyor.
Kaynakça:
2.YouTube:
bebarbilim- 'Yapay
Zeka' Nedir? - Çok İlginç Örneklerle
Etiketler: yapay zeka, yapay zeka nedir, yapay zekanın
amacı, yapay zekanın avantajları, yapay zekanın dezavantajları, yapay zekanın
nerde kullanılır,
E-Mail ile buradan giriş yapın
Kod DönüştürücüKod Dönüştürücü EmojilerEmojiler